ANIMALIA HARRIGARRIAK: MARRAZOA

DEFINIZIOA :  Marrazoa mutur konikoa duen eta haragijalea den arrain mota bat da. Ornoduna da eta bi hegatz ditu leku batetik bestera azkar mugitzeko. Animalia honen izen zientifikoa Carcharon carcharias da.

MOTAK:   Marrazo mota asko daude:

• Zezen marrazoa, tigre marrazoa, zerra hortzadun marrazoa, marrazo muturmotza, marrazo zuria, marrazo balea...

BIZILEKUA:  Gehienetan marrazoak ur beroetan bizi egiten dute, ez dira itsasoren oso barrura sartzen, horregatik noizbait ikusi ditzakegu baten bat. 

ELIKADURA:  Marrazoak orojaleak dira, hau da, haragiaz gain, beste edozein gauza jaten dute.  Hortz handi eta zorrotzak dituzte ilaratan antolatuta.

EZAUGARRIAK :    Marrazoak oso espezie zaharrak dira;  orain dela 300 miloi urte egoten direla munduan. Kanpoaldean, bi aldetan, 5-7 brankia ditu eta hortik arnasketa egiten du. Marrazoek usaimen eta ikusmen bikaina dute. Espirakulu izeneko zulotxo bat dute eta hortik ura sartzen zaie.

           Marrazoak, handiak edo txikiak egon daitezke: marrazo handienak 12 metro inguru neur dezake, txikiena berriz 15 zentimetrokoa izan daiteke.

UGALKETA:  Marrazoen ugalketa arrautzen bidez da, marrazo emakumea arrautzak jartzen ditu eta gizona esperma arrautzen gainean botatzen du , denbora pasa ondoren arrautzetatik jaio egiten dira marrazoak.

MUNDUKO KULTURAK : EMAKUME JIRAFAK

  1.    kokapena eta Bizimodua 

  Thailandiako Iparraldean tribu desberdin asko bizi dira, haien artean tribu berezi bat:: emakume jirafen herria.

  Hango emakumeentzat lepoa luzea izatea da edertasunaren ezaugarri nagusiena. Horregatik, txiki-txikitatik jartzen dizkiete uztai metalikoak lepoan, bata bestearen gainean eta ematen du bere lepoa oso luzea dela, jirafena bezalakoa.

  Bere herrixkak txikiak eta oso pobreak dira, ez dituzte hogei etxe baino gehiago izaten,. Etxebizitzak zurez eta banbuz eginda daude.

  Lurraren erabilpena antolatzeko taldeka hartzen dituzte erabakiak eta arroza, artoa, basartoa, kotoia eta kalabaza dira landutako gaiak. 

2.    Idunekoaren jatorria

  Kayanen herriak badu zenbait kondaira, emakumeek beren lepoa zergatik luzatzen duten azaltzeko asmoz. Kondaira horietan zaharrena, “Herensugearen historio” deritzona dugu eta honelaxe dio:

• “Antzina, oso lepo luzea zuen herensugeak haizea maitemindu ondoren, haizeak ernaldu egin zuen. Lotura horretatik sortu zen lehen kayan gizakia. Harez geroztik, kayan emakumeek lepoak luzatzen dituzte herensuge amaren itxura hartu nahian.”

Gaur egun bi azalpen hartu dute importantzia:

·       Estetika

·       Zigortzeko modu bat da 

3.    Idunekoek sortarazitako ondorioak :

Neskatilei, lehenengo eraztunak bederatzi edo hamar urte dituztenean jartzen zaie, eta, urtero beste eraztun bat ipintzen diete lepoan, neskatxa ezkontzen den arte.

.   Emakume helduek 30 cm-ko lepoa “izaten dute.Horretarako 24 eraztunek beharrezkoak dira eta guztira 5 kg pisatzen .

   Horren eraginez, lepauztaiak eta lehen saihetsak konprimitu eta okertu egiten dira.

   Horrek eragin handia dauka emakumeen bizimoduan

·       emakumeek badute burua ezker-eskuin biratzeko ahalmen txikia, baina ezin dute ez aurrera eta ez atzera ere mugitu.

·       edozein likido (ura, zopa...) edateko ere, lastotxoak erabiltzea behar izaten dituzte.

4.-Etorkizuna

Gaur egun herri horren egoera oso larria da eta bizitzeko edozein gauza erreziklatzen dituzte, adibidez kamioi-gurpilak, haiekin denetatik egiten dituzte.

MIS LIBROS FAVORITOS: BAT PAT

Aqui os dejo la MINIQUEST con los ejercicios de lectura.

Pincha la imagen.

ANIMALIA HARRIGARRIAK : ELEFANTEA

1.- DEFINIZIOA:

       Elefanteak  Proboscidea ordenako  eta Elephantidae  familiako ugaztun lurtar handiak dira.

          Familia honetan bi espezie bizi dira: elefante afrikarra eta elefante asiarra (edo elefante indiarra). 

 Afrikarra Saharako basamortuaren hegoaldean bizi da eta asiarra Asiako hego-ekialdeko beste herri batzuetan.

2.- EZAUGARRI FISIKOAKAK

           Itxura :

                   Bere gorputza sendoa da eta azala marroi-grisa zimurtua eta lodia da, (3 zentimetroko lodiera du ) ; baina oso sentikorra . Begi txikiak  eta belarri zabalak ditu . Muturra eta letaginak oso luzeak dira.

             Elefanteak animalia lurtarrik handienak dira.

Belarriak

Belarri handiekin  tenperaturaren oreka lortzea du. Animalia honek eguerdian jasandako eguzki beroa xahutzeko bere belarriak abaniko bihurtzen ditu. Aldiz, berorik egiten ez duenean, belarriak geldirik eta gorputzari itsatsita edukitzen ditu.

          Tronpa

Elefantearen tronpak funtzio asko betetzen ditu., Gauza guztietarako balio du:

·       lan-erreminta da (adar garaiak biltzekoa edo pisuak lekuz aldatzekoa...)

·       elikadura lortzekoa balio du.

·       ezezagun zaion gorputz bat haztatzekoa da

·       usain-apendizea da

·       gorputza dutxatzeko urez edo hautsez betetzen duen tutua  

Tronpak edozein mugimendu egin dezake.

         Suge baten antzera norabide guztietara higitzen da eta forma guztiak hartzen ditu: kiribildu edo lasaitu, jaitsi (lurrazalean xagutxoren bat harrapatzeko) edo luzatu (zuhaitz altu baten goiko adarretaraino iristeko) egiten da.

          Hankak

Elefanteak  lau hanka ditu; lau zutaberen modukoak. Hanka hauei esker edozein motatako lurretan ibil daiteke. 

Bestalde, animalia honek igeri egiten ere badaki. Ura gogokoa du eta bainua errito bihurtzen du. Maiz taldea ur-putzu apropos batera joaten da eta han elefanteak itzulika ibiltzen dira; dutxatuz, jolastuz...

LOS POLÍGONOS

Aquí os dejo los ejercicios que debeis realizar la próxima quincena. Pincha la imagen para acceder a los ejercicios de LA CAZA DEL TESORO

SUMENDIAK MUNDUAN. INTXAURRONDO IKASTOLA

ANIMALES DE LA PENÍNSULA IBÉRICA: EL LINCE

El lince ibérico es un felino mucho mayor que un gato doméstico . Su aspecto es robusto, sus patas son largas y su cola corta tiene  una borla negra en el extremo que mantiene erguida en momentos de peligro

Vive  en el bosque mediterráneo. Actualmente se mantiene en Sierra Morena, Montes de Toledo y Doñana.

 El lince ibérico es el único carnívoro especialista en cazar conejos. También come perdices, mamíferos mas pequeños y aves.

En la mayoría de los casos, vive de manera solitaria y nómada.